Skoczów — Wisła — Istebna — Koniaków
Skoczów — Wisła — Istebna — Koniaków; 42 km; 1,5 g. Liczne kursy w ciągu dnia. Bezpośrednie połączenie z Katowic do Istebnej i Koniakowa, z Cieszyna do Koniakowa i z Cieszyna do Jaworzynki oraz z Wodzisławia przez Rybnik (w niedzielę). Poza tym osobno często jeżdżą autobusy na odcinku Wisła — Istebna, Wisła — Jaworzynka. Z ważnych PW z przyst. PKS są: Kubalonka (761 m), 8 km z Wisły (dw. aut.), popularna przełęcz w grzbiecie między Stożkiem a Baranią Górą, przez którą przewija się wspaniałymi serpentynami szosa do Istebnej. Na przełęczy nowo zbudowana luksusowa restauracja, także znana „Beczka”, kiosk z napojami, a na pd. zboczu wielkie, nowocześnie urządzone sanatorium przeciwgruźlicze; w pobliżu po prawej stronie szosy w kierunku do Istebnej zabytkowy drewniany kościółek, przykład drewnianego budownictwa z XVIII w., w 1. .1957/58 przeniesiony z Przyszowic w pow. rybnickim. Bezwieżo- wy ten kościółek zbudowany w 1779 r., ma konstrukcję zrębową, stoi na podmurowaniu; prezbiterium na planie wieloboku, nawa na planie niemal kwadratowym. Nawa i prezbiterium kryte są stropem, chóry wsparte na czterech słupach. Zabytek kryty jest gontem do wysokości przyziemi, okna zamknięte łukami. Otaczają go przydaszki, a całość otacza niski płot z bramą. Wewnątrz ambona, tęcza i ławki z XVII w., ołtarz z XVIII w. Znajdują się tu eksponaty sztuki ludowej ze śląskich muzeów. PW na Stożek (nr 17); Baranią Górę (nr 24); do Malinki (nr 27), szosą koło zameczku na Zadnim Groniu do Czarnego i Malinki, do Istebnej Zaolzia przez Szarculę (nr 20), Wisły Głębców (nr 25) oraz Wisły Głębców przez Szarculę i Kozińce (nr 25). Istebna (ok. 590—620 m), 20 km od Wisły (dw. aut.) rozległa i rozrzucona na pd. stokach Złotego Gronia prześliczna wieś, niegdyś w lasach, dziś wykarczowanych przez osadników. Zjawili się oni w XVII w. najpierw w Jasnowicach (na zach. od Istebnej), później na terenie dzisiejszej Istebnej. Tak powstały osiedla Andziołówka, Pietraszonka, Mlaskawka, Stecówka i inne, gdzie po wykarczowaniu lasów wypasano owce i bydło a z czasem osiedlono się. Olzą spławiano wówczas przy przyborze wód drzewo, spiętrzywszy śluzami jej wody. Siady takiej drewnianej śluzy można znaleźć jeszcze dziś w górnej części doi. Olzy pod Gańczor- ką. Trudniono się także przewożeniem furmankami rudy darniowej do huty w Ustroniu i Węgierskiej Górce. Centrum wsi tworzy zabudowa gospodarstw skupionych gęsto wzdłuż drogi, a więc o charakterze ulicówki. Stoją tu stare domy drewniane z okrągłymi odrzwiami, rzeźbionymi szczytami dachów ozdobionych „kobuzkiem lub fartuszkiem”. Chaty stoją na podmurówce, budowane na zrąb z belek, na których spoczywa dwuspadowy dach, kryty „szyndziołami” czyli gontami. Dolna belka ściany tworzy próg wejściowy, zaś podszczytowe belki wystają dając oparcie dla dachu. Na ścianach szczytowych okapy tzw. przydaszki. Ten typ budownictwa charakterystyczny dla Beskidu Śląskiego zachował się jeszcze do pewnego stopnia w Istebnej, w sąsiednim Koniakowie i Jaworzynce, które to wsie skutkiem swego położenia po pd. stronie grzbietu Kiczory — Karolówka i odcięcia od wpływów urbanizacji postępujących w górę doi. Wisły — zachowały stosunkowo wiele cech pierwotnego folkloru, ale i’ one z każdym rokiem zacierają się. Z dawnego budownictwa o charakterze przemysłowym zachował się w przysiółku Istebnej Jasnowicach, w gospodarstwie Suszki, siary folusz (wałkownia) do ubijania góralskiego sukna, ale dziś już nieczynny. Będąc w Istebnej powinno się odwiedzić Jana Kawuloka od Jasia. Jego chata to prawdziwe muzeum regionalne pełne dawnych sprzętów, naczyń, mebli, starodawnych instrumentów muzycznych, gdyż Jan Kawulok to mistrz nad mistrze w grze na gajdach, trąbicie i fujarach. Na nich to umie wygrać, czego on znakomity bajarz i gawędziarz nie wypowie słowem. Nie on jeden w Istebnej godzien poznania, gdyż jest i drugi Jan Kawulok od Miki, który gra wspaniale na fujarce, jest również wśród wielu Kukuczków Franciszek Kukuczka w przysiółku Miksiówka jeden z wielu ciekawych beskidzkich kronikarzy „piśmiorzy”. O zachowywaniu dawnego stroju i o pewnych odrębnościach charakterystycznych dla Istebnej i jej okolic patrz rozdział „Budownictwo, sztuka i kultura ludowa”. Wieś żyjąca w XVIII i XIX w. przede wszystkim z pasterstwa i hodowli bydła, przeżyła ciężki okres ucisku Komory Cieszyńskiej, gdy ta ograniczała systematycznie prawa górali, aż do ostatecznego zlikwidowania wypasów w 1853 r. przez patent cesarski. Istebna, podobnie jak Koniaków, znana jest z koronkarstwa i hafciarstwa. Kultywując tradycje, założono tu zespół hafciarski. W zach. części wsi murowany kościół paraf, z 1794 r. na miejsce dawniejszego drewnianego. Jest to budynek trzynawowy, nad bocznymi nawami emporia; na ścianach prezbiterium malowidła ścienne wykonane w 1929 r. przez J. Wałacha. We wsch. części wsi kościół ewangelicki. Dla pielęgnowania artystycznych uzdolnień miejscowych górali wiele zasług położył LudwikKonarzewski, prowadzący w Istebnej przed wojną szkołę artystyczną przemysłu ludowego. Dziś istnieje tu ognisko kultury plastycznej, skupiające zainteresowania artystyczne młodych adeptów w zakresie rzeźby, malarstwa, wyrobu mebli i haftu. Na Zaolziu działa ośrodek szkolenia przemysłu dziewiarskiego. Oprócz wymienionego wyżej Konarzewskiego związani z Istebną byli zasłużony badacz tutejszego folkloru ks. Emanuel Grimm (zm. w 1950 r.) i Jan Proboszcz samorodny pisarz ludowy, zamęczony w Dachau w 1943 r. Gospoda, kilka sklepów, tartak, ośrodek zdrowia, biblioteka publiczna, schr. szkolne Istebna — szkoła, tel. 11 (25 MN) czynne od I—XI, drugie Istebna Zaolzieczynne od VI—XII (100 MN). Najbliższy przyst. PKS Istebna — tartak; st. tur. PTTK w pobliskim Koniakowie. PW z przyst. PKS Istebna — tartak na Stożek przez Kiczory (nr 18), Baranią Górę przez Pietroszonkę (nr 28), do Zwardonia (nr 20—29). Koniaków (ok. 700—740 m), 25 km od Wisty (dw. aut.) — najwyżej położona wieś w woj. katowickim, na dziale europejskim, między dorzeczami Odry, Dunaju i Wisły, u stóp charakterystycznej kopy Ochodzitej. Podobnie jak w Istebnej również w Koniakowie utrzymują się w zimie doskonałe warunki narciarskie; w lecie duża insolacja. Wieś założyli w 1712 r. osadnicy z Istebnej. Nazwa jej ma pochodzić wg Popiołka od szlacheckiego Koniakowa koło Cieszyna, skąd mieli w XVIII w. przybyć w te strony osadnicy. Rozwija się tu, mające dawne tradycje koronkarstwo artystyczne, uprawiane przez kobiety; najsłynniejsza z nich Maria Gwarkowa zmarła na wiosnę 1962 r. Wytwórczość tę skupia miejscowa spółdzielnia. Koniaków znany był z wielu wyróżniających się narciarzy-biegaczy. St. tur. PTTK naprzeciwko kościoła w doipu Józefa Kobarskiego, Koniaków nr 290, tel. 14 (20 MN w lecie i w zimie). PW na Baranią Górę przez Tyniok (nr 29), do Zwardonia przez Kiczorki (nr 20—29), Wisły Głębców przez Szarculę i Kozińce (nr 20—26).
