Goleszów-Wisła Głębce
Pożegnawszy się z dymiącym Goleszowem, pociąg przewija się na pd. wsch. z oryginalnym widokiem stromej Małej Czantorii po prawej stronie i koło Ustronia dociera do wylotu doi. Wisły. Odtąd wyznacza mu kierunek aż do Dziecbcinki doi. Wisły, usiana licznymi willami mijanych osiedli i letnisk. Za wylotem Dziechcinki pociąg wkracza w doi. Kopydła i pnie się do Głębców. Sama podróż koleją jest interesująca, gdyż co chwila odsłaniają się nowe widoki. To mijamy wylot bocznej doliny, to dolina zwęża się i za nowym zakrętem ukazuje niespodziewaną panoramę, to śmiałymi wiaduktami przejeżdżamy wysoko (ok. 26 m) nad szumiącym górskim pot. Dziechcinki i Łabajowa, aż pociąg pnąc się coraz bardziej w górę, przystaje na końcowej stacji Wisła Głębce. Już stąd niedaleko do Kubalonki, która zagradza dalszą drogę do Istebnej i Zwardonia, dokąd przydałoby się przeprowadzić linię kol. Goleszów (D5). 6 km Ustroń (365 m), miasto u wylotu doi. Wisły i wstępu do Beskidu Śląskiego, ok. 8000 mieszk. Charakter wiejskiego osiedla zachowało tylko w górnej części zw. Polaną. U dolnego (pn.) krańca st. kol. i część przemysłowa („Huta Ustroń” z zabudowaniami, tartak). Nieco dalej znajdują się domy FWP, liczne wille, zakład kąpielowy eksploatujący w doi. Gościeradowca źródła wód żelazistych, o własnościach leczniczych przeciwko anemii. Zakład posiada kąpiele borowinowe (czynne 15.V. — 15.X.), solankowe, gazowe i kwaso-węglowe, stosowane przy chorobach kobiecych i chorobach stawów. Założono go w 1805 r. przy hucie, a kąpiele borowinowe podgrzewano wówczas żużlem hutniczym. Wspomniana wyżej huta powstała w 1772 r., a jej ciekawe losy oraz innych ustrońskich zakładów przemysłowych opisano w rozdziale „O pracy i dawnych przemysłach”. Hotel „Równica”, ul. 22 Lipca nr 63, tel. 138, „Kuracyjny”, ul. Hutnicza nr 2, tel. 231 oraz „Czantoria” w Ustroniu Polanie; st. tur. w domu Jana Cieślara u1. Baranowa nr 10 w Ustroniu Czantorii, odl. przeszło 3 km od st. kol. (32 MN w lecie i w zimie). (Patrz także stacje tur. w Ustroniu Polanie.) Dom Towarowy, liczne sklepy, restauracje: „Parkowa”, ul. Hutnicza, „Oaza”, ul. Świerczewskiego, „Czantoria”, ul. 1 Maja nr 99, „Beskid” ul. 1 Maja nr 5, „Równica”, ul. 22 Lipca nr 63, „Prażakówka”, ul. 22 Lipca nr 38; 2 przychodnie lekarskie i ośrodki zdrowia, apteka, biblioteka publiczna i kino. Nad brzegiem Wisły naturalna plaża, basen kąpielowy i boisko sportowe. W sąsiedniej doi. Jaszowca powstaje nowe osiedle wczasowe z nowoczesnymi urządzeniami. Jedna z najstarszych osad na Śląsku Cieszyńskim, wymieniona już w dokumentach na początku XIV w. pod pierwotną nazwą „Ustrona” (r. żeńskiego). Najpierw powstała dolna część — Ustroń Dolny, a w 2 poł. XVI w. Ustroń Górny, zaś z początkiem XVII w. Polana. Osadnicy trudnili się pasterstwem, z czasem rolnictwem, a od XVIII w. pracą w zakładach przemysłowych. Kościół katolicki z 1787 r. postawiony na miejscu dawnego drewnianego z 1444 r., przebudowany w połowie XIX w. i ewangelicki z 1835 r. Gdy mowa o Ustronia trzeba wspomnieć o zrośniętej mocno z nim postaci. Tu w 1877 r. urodził się Jan Wantuła w chłopsko-robotniczej rodzinie, pisarz-samouk i bibliofil, działacz kulturalny, którego Gustaw Morcinek nazwał ,,najbardziej typową postacią w śląskiej odrębności społecznej i kulturalnej”. W ciągu całego swego życia (zmarł w 1959 r.) zgromadził Wantuła w swym domu z widokiem na Czantorię ,,foliały, białe kruki, elzewiry, postylle, Biblie, księgi oprawne w świńską skórę, zamykane na mosiężne skuwki, książki nieraz mocno sfatygowane o wytartych brzegach, czasem nadgryzione przez paskudne robactwo książkowe, zanim dostały się do jego rąk, księgi pożółkłe i ,,uwędzo- ne“ w dymach kurnych chałup góralskich”. Z Ustronia pochodził również zasłużony organizator narciarstwa na Śląsku Jan Lipowczan. PW na Równicę (nr 57, 58), Czantorię przez Małą Czautorię (nr 4, 7) i Czantorię przez doi. Poniwca (nr 6). 10 km Ustroń Polana (ok. 400 m), wczasowisko FWP i letnisko należące administracyjnie do Ustronia. Odl. od rynku w Ustroniu ok. 2 km. Hotel „Czantoria”, ul. 1 Maja nr 99, teł. 268. St. tur. PTTK: „Ondraszek” w domu Edwarda Steca, ul. Baranowa nr 35 (26 MN w lecie i w zimie) — ok. 300 m od przyst. kol., oraz „Strumyczek” (26 MN w lecie i w zimie) ul. Baranowa 20 (R. Cieńciała). PW na Równicę (nr 59), Trzy Kopce Wiślańskie przez doi. Dobki (nr 66a), przez Przełącz i Orłową (nr 66b), Czantorię (nr 8). W Ustroniu Polanie kończy się zbiegająca z Czantorii piękna, dość . trudna nartostrada długości ponad 5 km o różnicy wzniesienia 637 m.