Na tropie dziejów
Wśród ludów żyjących w dorzeczu Wisły i Soły zaszły w początkach młodszej epoki kamienia (ok. 2500—1700 lat p.n.e.) na tle przechodzenia ze zbieractwa i łowiectwa w prymitywną uprawę roli i pierwociny hodowli — poważne zmiany i przeobrażenia. Były one następstwem przypływu nowych fal ludności znad Dunaju poprzez Bramę Morawską i Przeł. Jabłonkowską. Plemiona rolniczo-pasterskie wytworzyły z czasem bujnie rozwijającą się przez tysiąclecia kulturę łużycką (1300—300 lat p.n.e.). Naobszarach naszego opracowania śladami tej kultury są cmentarzyska: Grójec nad Żywcem z 3 grobami jamowymi oraz przedmiotami brązowymi i żelaznymi, Gorzeń Górny i Zembrzyce. Z okresu od II w. p.n.e. do V w. n.e. cały obszar Beskidów Zachodnich posiada wiele znalezisk monet rzymskich, świadczących o ożywionych kontaktach handlowych kupców ciągnących z pd. na pn., aby za wyroby z brązu kupować bursztyn, miód, skóry i — być może — niewolników. W dziejach Śląska Cieszyńskiego, miała doniosłe pod tym względem znaczenie Przeł. Jabłonkowska i doi. Olzy, obok jeszcze bardziej na zach. wysuniętej Bramy Morawskiej. Przybywały przez nie karawany kupieckie z imperium rzymskiego, czego świadectwem są monety cesarzy rzymskich, znajdujące się w Muzeum Cieszyńskim. Oto najciekawsze znaleziska monet: koło Frysztatu, w Nawsiu koło Jabłonkowa (monety z czasów Konstantyna i Konstancjusza Antoniana), w Bielsku (22 monety z czasów Wespazjana, Aureliusza, Konstantyna, Konstancjusza, Gracjana, Juliana Apostaty, Maksymiliana i Justyniana), w Cierlicku (denar), w Grodziszczu (5 monet z czasów Marka Aureliusza i innych cesarzy), w Ligotce Kameralnej (złota moneta Walentyniana I). Ponadto na obszarach Beskidów Zachodnich i Pogórza znaleziono monety rzymskie w Graboszycach, Wieprzu, Kleczy Dolnej, Gorzeniu Górnym i Mucharzu. Z okresu wczesnego średniowiecza, a być może z czasów jeszcze wcześniejszych zachowały się w ziemi cieszyńskiej ślady grodów i warowni. Ok. 5 km na pn. od Cieszyna, koło miejsca Podobora, na wzgórzu odnaleziono wysoki wał otoczony rowem długości ok. 440 m, a obok odkryto ślady drugiego obwałowania. Ludność nazywa to miejsce Cieszyniskiem lub Starym Cieszynem i przywiązała do niego podanie o starym mieście Chorwatów, którzy mieli tutaj mieszkać zanim osiedlili się w dzisiejszych swoich siedzibach. Odrzuciwszy nawet podanie, musi się przyjąć, że istniało tu grodzisko, skoro są po nim ślady. I warowni takich było u stóp Beskidu Śląskiego kilka, jak można sądzić po istniejących śladach w terenie lub w nazwach np. Gródek w doi. Olzy, Grodziec, Grodziszcz, Stary Skoczów, Grodzisko, Stare Bielsko, Piekiełko pod Międzyświeciem i przypuszczalnie okolice Bestwiny, Oświęcimia, Kobiernice, Zagórze. F. Popiołek przyjmuje że stary gród warowny Cieszyna mógł właśnie istnieć w miejscowości Podobora nad Olzą, jako jedno z ogniw osiedleńczych i obronnych przy trakcie jabłonkowskim.
